Initiatieven

Hoe dragen supermarkten bij aan een duurzaam voedselsysteem?

Het onderzoeksprogramma Superlijst vergelijkt sinds 2018 de bijdrage die supermarkten leveren aan een gezond en duurzaam voedselsysteem. In september 2023 brengen we voor de tweede maal een editie 'Superlijst Groen' uit, gericht op duurzaamheid. Onderwerpen waarop we de supermarkten vergelijken zijn onder meer:

• de eiwittransitie (verschuiving naar een meer plantaardig voedselpatroon)
• natuurinclusieve en/of kringlooplandbouw
• plastic en voedselverpakkingen
• klimaatbeleid van supermarkten

Het rapport zal ook laten zien wat Nederlandse supermarkten hebben verbeterd in de twee jaar sinds de eerste Superlijst Groen in 2021. Het onderzoek staat onder toeziend oog van een Raad van Wetenschappers.

Nederland | Gestart: 2018 | Projectleider: Deborah Winkel | Partners: Natuur & Milieu (NL), Milieudefensie (NL)

Hoe stimuleert marketing overconsumptie van vlees en ongezond voedsel?

'3 halen, 1 betalen', 'Tweede product gratis'. Kwantumkorting is niet weg te denken uit de marketing van voedsel. Het effect van dit soort aanbiedingen is dat mensen meer kopen dan ze van plan waren. Ze houden dus minder geld over, ze eten meer en gooien wellicht meer voedsel weg. Past dat nog wel in een tijd waarin consumptie bijdraagt aan grote maatschappelijke problemen, van kinderobesitas en diabetes type II tot ontbossing en klimaatverandering?

In dit project onderzoeken we hoe supermarkten in Nederland en andere Europese landen kwantumkorting gebruiken. We bespreken de laatste inzichten over dit onderwerp met experts uit industrie, wetenschap, overheid en maatschappelijk middenveld. We formuleren praktische oplossingen en brengen die onder de aandacht bij beleidsmakers.

Het project kent twee sporen: 1) Kwantumkorting & Gezondheid en 2) Kwantumkorting & Vleesconsumptie.

Nederland, Zweden | Gestart: 2022 | Projectleider: Dore de Jong | Partners: WWF Zweden (SE), Reformaten (SE)

Terugdringen van dierlijk voedsel: samenwerking tussen concurrenten

Het voedselpatroon van de toekomst is grotendeels plantaardig. Supermarkten kunnen daaraan bijdragen door dierlijk voedsel een minder centrale rol te geven in assortiment en marketing. Dat werkt alleen als supermarkten hun beleid op elkaar afstemmen, en dat is niet makkelijk. Supermarkten zijn gewend om met elkaar te concurreren en samenwerking is in veel gevallen zelfs bij wet verboden.

In dit project helpen wij supermarkten gezamenlijke oplossingen te vinden. Samen met experts uit wetenschap en overheid zoeken we naar ruimte die de wet aan supermarkten biedt om de eiwittransitie gezamenlijk vooruit te helpen. Met de Nederlandse supermarkten spreken we in 2024 tenminste één ambitieuze maatregel af die de consumptie van dierlijke producten meetbaar doet afnemen.

Nederland | Gestart: 2022 | Projectleider: Gustaaf Haan | Partners: Natuur & Milieu (NL), Proveg (NL), GPA (NL)

Hoe dragen supermarkten bij aan een eerlijk voedselsysteem?

Het onderzoeksprogramma Superlijst vergelijkt sinds 2018 de bijdrage die supermarkten leveren aan een gezond en duurzaam voedselsysteem. In mei 2023 brengen we voor de eerste maal een editie 'Superlijst Sociaal' uit, gericht op eerlijke handel en mensenrechten. Onderwerpen waarop we de supermarkten in Nederland vergelijken zijn onder meer:

• de mate waarin mensenrechten zijn vastgelegd in beleid en inkoopcontracten van supermarkten
• arbeidsomstandigheden en rechten van arbeiders
• de relatie van de supermarkt met kleine boeren
• de positie van vrouwen in productieketens van de supermarkt

Het onderzoek bouwt voort op de campagne 'Behind the Barcodes', waarmee Oxfam Novib jarenlang de inzet van supermarkten vergeleek.

Nederland | Gestart: 2018 | Projectleider: Pien Nijpjes | Partner: Oxfam Novib (NL), Solidaridad (NL)

Wat ziet de boer terug van een euro aan de kassa?

Een van de grote fouten in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) is dat tot 70 procent van de EU-subsidies gaat naar de teelt van veevoer. Dat staat haaks op de Farm the Fork Strategy van de Europese Unie, waarin de overgang naar een meer plantaardig voedselpatroon een grote rol speelt.

In dit project verzamelen we feiten, cijfers en argumenten die nodig zijn voor politiek draagvlak voor een duurzamer GLB. Het inzicht in de opbouw van de consumenten- en producentenprijzen helpt tegelijkertijd om een bredere discussie te voeren over sociale en ecologische rechtvaardigheid in het voedselsysteem. Ook buiten de politiek om kan dat inzicht supermarkten helpen om het levensonderhoud van boeren te verbeteren en de overgang naar duurzame voedselproductie te bevorderen.

België, Nederland, Duitsland, Denemarken | Gestart: 2022 | Projectleider: Deborah Winkel | Partners: Deutsche Umwelthilfe (DE), Feedback EU (NL)