Satésauswijzer
Pittige verschillen, boordevol suiker
Deze satésauswijzer is herhaald in 2019. Kijk aldaar voor een actuelere stand van zaken.
Indonesisch erfgoed in de Nederlandse keuken. Oorspronkelijk bedoeld voor op een kipspiesje of bij de gado gado. Inmiddels niet meer weg te denken van de friet of bij een barbecue en in allerlei soorten en maten te vinden in de supermarkt. Hoe gezond en duurzaam is de populaire pindasaus? Questionmark vond 43 verschillende varianten van 20 merken en beoordeelde ze op zout en suiker gehalten én de aanwezigheid van palmolie. Onderaan de satésauswijzer staat Inproba met bijna 1/3 aan suikers in de saus én een te hoog zoutgehalte volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum. De nummer 34 van de lijst, Hela moet zich achter de oren krabben. Zij verwerken niet-gecertificeerde palmolie in hun satésaus.
Suikers
Ondanks dat een onbewerkte pinda zelf ook suiker bevat (ongeveer 4%), worden er aan alle onderzochte pindasauzen (veel) suikers toegevoegd. Veertien van de drieënveertig pindasauzen bestaan voor meer dan 20% uit suikers. De grootste uitschieters zijn de varianten van Inproba (#43, #42) en Conimex (#38), die voor bijna een derde(!) uit suikers bestaan. Calvé (#16) bevat de minste suikers met 9,4 gram per 100 gram.
(On)gecertificeerde palmolie
Er zijn drie sauzen van respectievelijk Calvé (#16), Conimex (#24) en Hela (#34) die nog steeds palmolie gebruiken, waarbij risico’s op milieu- en mensenrechtenproblemen niet kunnen worden uitgesloten. Veel organisaties voeren al jaren actie tegen het gebruik van palmolie in verband met de milieuproblematiek zoals het kappen van oerbossen voor de aanleg van plantages. Ook de hoge risico’s op mensenrechtenschendingen zijn een belangrijk issue bij de productie van palmolie. Het gebruik van palmolie met een keurmerk van de Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO) is volgens Questionmark een stapje in de goede richting, maar nog steeds is het verschil met niet duurzame palmolie klein. Hela is het enige merk waarbij er op de verpakking en de website niets te vinden is over het gebruik van duurzame palmolie. De andere drie producenten melden niet op hun verpakking dat het de ‘duurzamere’ RSPO palmolie betreft. Dit was alleen te achterhalen via de website.
23% te zout
Volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum* mag een portie saus (30 gram voor satésaus) niet meer dan 0,5 gram zout bevatten. Elf van de drieënveertig pindasauzen bevat meer dan 1,7 gram zout per 100 gram. Uitschieters naar onder zijn (wederom) Inproba (#42, #43), Sum & Sam (#41) en Wijko (#33) met meer dan 2 gram zout per 100 gram. De pindasaus met het minste zout is Verstegen natriumarm met 0,2 gram per 100 gram (#1). De sausproducenten zetten zich in om de zoutgehalten te verlagen. Het bedrijfsleven heeft gezamenlijk het Akkoord Productverbetering opgesteld, waarbij als doel van 2017 is de hoeveelheid zout in sauzen met 5-10% terug te dringen, ten opzichte van 2015.
- Zout
- Suikers
- Palmolie
Satésauswijzer
| Merk + naam | Zout (g/100g) | Suikers (g/ 100g) | Palmolie? | status | |
|---|---|---|---|---|---|
1 | VerstegenKant & Klaar Sat�saus natriumarm (80ml) | 0,2 | 14,6 | ||
2 | Suzi WanSat�saus (380g) | 1 | 10,6 | ||
3 | CalveCalv� Pindasaus Mild (650ml) | 1 | 9,4 | Ja, palmolie | |
36 | HelaSat�saus licht pikant (500g) | 1,5 | 16,2 | Ja, palmolie | |
37 | InprobaSat�saus Pikant kant en klaar (420g) | 2,1 | 29 | ||
38 | InprobaSat� Saus Kant en Klaar (420g) | 2,2 | 32 |
Deze productwijzer is gebaseerd op de product etiketinformatie van producten uit het assortiment van Albert Heijn, Jumbo, Ekoplaza, Lidl, Boni, Spar, Plus, Vomar, Coop, Marqt, Aldi en is samengesteld aan de hand van de hoeveelheid suiker per 100 gram (40% score), de hoeveelheid zout per 100 gram (40% score) en de aanwezigheid van palmolie (20% score). Bij producten die nog niet kant-en-klaar zijn, zijn we uitgegaan van de voedingswaarden van het bereide product. Wanneer deze gegevens niet beschikbaar waren hebben we de desbetreffende satésauzen niet opgenomen in de satésauswijzer.
* Op dit moment labelt het Voedingscentrum producten of ze ín of buiten de Schijf van Vijf vallen. Voor de dagelijkse en wekelijkse uitzonderingen heeft het Voedingscentrum algemene richtlijnen opgesteld, maar vanwege gebrek aan landelijke afspraken over portiegroottes past het Voedingscentrum deze richtlijnen nog niet toe op individuele producten. Questionmark wil niet wachten op consensus over een officiële richtlijn voor portiegroottes, omdat uit eigen onderzoek blijkt dat consumenten juist bij de keuze van uitzonderingen extra hulp zoeken. Om consumenten nu al te kunnen voorzien van informatie over de gezondheid van specifieke producten, baseert Questionmark zich op de portiegroottes die de voedingsindustrie zelf op Europees niveau heeft vastgesteld. Met deze portiegroottes én de richtlijnen van de Schijf van Vijf voor dag- en weekkeuzes labelt Questionmark voedingsmiddelen op een manier die consumenten de gewenste kleinere stapjes voor minder ongezonde keuzes biedt en tegelijk zo dicht mogelijk ligt bij de richtlijnen van de Schijf van Vijf.
