Het Fairtrade keurmerk: dit vertelt het je
9 mei 2019
Fairtrade helpt producenten in ontwikkelingslanden duurzaam te ontwikkelen en produceren. Via betere handelsvoorwaarden werken zij aan verbetering van hun leefomstandigheden en bescherming van het milieu. Voor Fairtrade producten geldt een minimumprijs die als vangnet dient bij lage wereldmarktprijzen. Daarbovenop krijgen boeren- en arbeidersorganisaties een ontwikkelingspremie die ze naar eigen inzicht besteden, zoals aan scholing. Fairtrade’s voorwaarden worden onafhankelijk gecontroleerd.
Je vindt het Fairtrade logo op allerlei soorten producten die afkomstig zijn uit ontwikkelingslanden. In 2017 waren er 1599 producentenorganisaties in 75 landen Fairtrade gecertificeerd. Het keurmerklogo vind je alleen op producten die 100% Fairtrade zijn. Producenten en afnemers moeten voldoen aan een aantal eisen op gebied van mens en milieu, die door een onafhankelijke partij op naleving worden gecontroleerd.
Achtergrond
In 1989 werd het Fairtrade keurmerk in Nederland origineel gestart als het Max Havelaar keurmerk. Toen andere Westerse landen zich vervolgens aansloten bij de beweging, werd in 1997 besloten tot één internationaal keurmerk: Fairtrade. Omdat Stichting Max Havelaar in Nederland de eigenaar is van het keurmerk, wordt het Fairtrade logo in Nederland meestal onder de naam Fair Trade Max Havelaar Netherlands uitgebracht.
Fairtrade streeft ernaar een mondiale beweging in gang te zetten met de ambitie duurzame productie te realiseren. Het Topkeurmerk focust zich daarbij vooral op het verbeteren van leef- en werkomstandigheden van kleine boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden in Azië, Afrika en Zuid-Amerika, waarvan 90% werkzaam is de bananen-, koffie-, cacao-, suiker-, thee-, bloemen- en katoenproductie. Leefbaar loon en eerlijke handel zijn kernwoorden van de Fairtrade beweging. Bovendien stelt Fairtrade eisen op onderdelen van milieuvriendelijke landbouw en aan de traceerbaarheid van producten, zodat de herkomst van producten te herleiden is naar de boer en/of regio.
Mensenrechten: kleine boeren
Veel kleine boeren in ontwikkelingslanden hebben geen stabiel en leefbaar inkomen, onder andere door de voortdurend wisselende wereldmarktprijs van voedingsproducten. Hierdoor is het voor hen lastig te investeren in productiemiddelen, kennis en technologie die nodig zijn om te kunnen concurreren met grote multinationals. Om een beter bestaan voor kleinschalige boeren te realiseren, heeft Fairtrade een aantal kernactiviteiten. Zo worden de kleine boeren gestimuleerd om in boerencoöperaties samen te werken. Samen vormen de kleine boeren een sterkere partij op de wereldmarkt. Coöperaties maken het ook mogelijk om gezamenlijk te investeren in technologie, training en andere middelen, wat de marktpositie verder kan versterken.
Mensenrechten: landarbeiders
Daarnaast is Fairtrade ook bedoeld om de werkomstandigheden van arbeiders op de plantages te beschermen, aangezien onderbetaling, discriminatie en onveilige arbeidssituaties, waaronder kinderarbeid, hier voor kunnen komen. Aan plantagehouders worden daarom ook eisen gesteld aan het respecteren van lokale en internationale wetgeving rondom gelijke rechten, werktijden, verlof, recht om lid te zijn van een vakbond en werknemersgezondheid.
Mensenrechten: gegarandeerde minimumprijzen
Fairtrade heeft strikte handelsvoorwaarden opgesteld voor afnemers van het producten. Kopers van Fairtrade boeren betalen tenminste een minimumprijs die zekerheid biedt tegen fluctuerende marktprijzen, en een ontwikkelpremie die boeren naar eigen inzicht kunnen besteden. In 2017 werd er door de kleine boeren €178 miljoen ontwikkelingspremie verdiend voor het produceren zeven meest populaire Fairtrade producten.
Milieu: milieuvriendelijke landbouw
Voor boeren die zijn aangesloten bij Fairtrade is het niet toegestaan bepaalde bestrijdingsmiddelen te gebruiken. Het gebruik van genetisch gemodificeerde zaden of planten is verboden. Boeren moeten bovendien kunnen aantonen dat bestrijdingsmiddelen en kunstmest beperkt en veilig worden ingezet. Daarnaast moeten boeren zich inspannen om schade aan unieke ecosystemen te voorkomen, bijvoorbeeld door bufferzones aan te leggen tussen de akkers en natuur. Verder moet er volgens Fairtrade-richtlijnen met afval en water worden omgegaan, en moet gestreefd worden naar zo min mogelijk gebruik van fossiele brandstoffen.
Soms hebben producten naast het Fairtrade keurmerk ook het biologisch keurmerk.
Bronvermelding
Informatie op deze pagina is mede gebaseerd op de keurmerkenwijzer van Milieu Centraal, informatie van de Max Havelaar Stichting en het jaarrapport 2017-2018 van Fairtrade International. De richtlijnen zoals hierboven beschreven, zijn ook terug te vinden op productpagina’s van merken die transparant zijn via Questionmark.
