Het PlanetProof keurmerk: dit vertelt het je
9 jul. 2019
Per 2019 is er een nieuwe internationale naam voor het Milieukeur-keurmerk: On The Way to PlanetProof. Stichting Milieukeur (SMK) probeert met haar keurmerk de productieketen van agro- en voedingsproducten zoals zuivel, eieren, groenten, fruit, bloemen en planten te verduurzamen.
Het On the Way to PlanetProof-keurmerk valt onder de Topkeurmerken voor duurzaamheid van Milieu Centraal. Voor producten met een topkeurmerk geldt dat er strikte maatregelen zijn genomen om de negatieve impact op de aarde te verminderen. Het topkeurmerk On the way to PlanetProof stelt milieu-eisen aan partijen in de hele levenscyclus van producten. Zo bestaan er richtlijnen voor boeren en tuinders m.b.t. gewasbeschermings- en mestgebruik, maar bijvoorbeeld ook voor handelaren, verpakkers en bewerkers van producten. Daarnaast zijn er een criteria opgesteld die het dierenwelzijn van (pluim)vee moeten bevorderen.
Om het On the Way to PlanetProof keurmerk te krijgen moet worden voldaan aan verschillende eisen op het gebied van milieu en bij dierlijke producten ook dierenwelzijn. Er moet door iedereen aan een set basiseisen worden voldaan. Hiernaast zijn er bijvoorbeeld bij de productie van gewassen keuze maatregelen waarbij zelf gekozen kan worden op welke milieuonderwerpen gefocust wordt. Bij zuivel moeten bedrijven naast de basiseisen voldoen aan één van de duurzaamheidsthema's op ‘topniveau’. Door een onafhankelijke partij wordt een gecertificeerd bedrijf jaarlijks op naleving gecontroleerd. Hieronder zijn de belangrijkste keurmerk-eisen samengevat.
Milieu: biodiversiteit
Boeren en telers die zijn aangesloten bij On the Way to PlanetProof worden geacht maatregelen te nemen om de negatieve milieueffecten die gepaard gaan met intensieve landbouw te voorkomen of beperken. Volgens het Planbureau van de Leefomgeving (PBL) is landbouw namelijk een van de belangrijkste oorzaken voor de afname van de biodiversiteit in Nederland. Dit komt grotendeels doordat bij de aanleg van nieuwe landbouwgrond veelal natuurlijk leefgebied van planten, bloemen en dieren verloren gaat. On the Way to PlanetProof heeft daarom keuzemaatregelen opgesteld waar je bijvoorbeeld beloond wordt voor het aanleggen van bloeiende kruiden- of bloemenranden rond percelen of het scheppen van nestgelegenheid voor vogels door aangesloten boeren en tuinders. Daarnaast heeft nachtelijk licht dat gebruikt wordt in landbouwkassen negatieve gevolgen op o.a. het natuurlijk bioritme van nachtdieren. Een basiseis binnen het keurmerk is daarom ook dat lichtvervuiling door tuinbouwkassen zoveel mogelijk moet worden beperkt.
Milieu: energie
Ook dienen alle partijen in de productieketen verantwoord omgaan met het gebruik van energie. Bij de agro-en voedingsproductie worden landbouwmachines en andere productiemiddelen ingezet met hoog energieverbruik. Deze energie komt vaak gedeeltelijk voort uit de verbranding van fossiele brandstoffen wat bijdraagt aan klimaatverandering. On the Way to PlanetProof eist daarom dat het energiegebruik in de meeste productieketens wordt geregistreerd. Om de emissie van broeikasgassen te verminderen zijn er keuze maatregelen waarbij je bijvoorbeeld beloond wordt voor het verminderen van het energieverbruik of het overstappen naar duurzame energiebronnen.
Milieu: mest- en bestrijdingsmiddelen
Een belangrijke basiseis op het gebied van milieu is dat er bij de teelt van On the way to PlanetProof gewassen overwegend gebruik wordt gemaakt van niet-chemische bestrijdingsmiddelen, denk hierbij aan biologische bestrijding en het gebruik van vallen. Op deze manier werkt On the Way to PlanetProof aan het voorkomen van negatieve effecten van bestrijdingsmiddelen op de omgeving. Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen kan namelijk gevolgen hebben voor zowel mens als milieu wanneer giftige stoffen uitspoelen naar grond- en oppervlaktewater óf via de lucht terecht komen in omliggend woon- en natuurgebied.
Milieu: behoud van vruchtbare bodem
On the way to PlanetProof besteed ook aandacht aan bodemkwaliteit en bodemvruchtbaarheid, met als doel het hebben van een weerbare, vruchtbare bodem. Het keurmerk vereist daarom dat bedrijven die plantaardige producten telen een overzicht maken van de organischestofbalans. Ook zijn er verschillende keuze maatregelen opgesteld die helpen de bodemvruchtbaarheid te behouden.
Landbouw kan ook de bodemkwaliteit negatief beïnvloeden door inefficiënt mestgebruik. Zo kan de grond uitgeput raken, doordat gewassen die er groeien veel voedingsstoffen uit de bodem onttrekken, waardoor er toenemend gebruik moet worden gemaakt van (kunst)mest om de grond vruchtbaar te houden. Overmatig gebruik van (kunst)mest kan op haar beurt een negatief effect op het milieu hebben door uitstoot van broeikasgassen en het risico op grond- en oppervlaktewaterverontreiniging bij uitspoeling.
Dierenwelzijn: gezondheid en welzijn van vee
Het On the way to PlanetProof keurmerk stelt ook eisen met betrekking tot het dierenwelzijn van pluim- en melkvee. Voor pluimvee is er bijvoorbeeld een maximum van 8 legkippen per m2 opgesteld. Ook moet op ten minste 5% van het vloeroppervlak natuurlijk daglicht kunnen vallen, ter bevordering van natuurlijke dag- en nachtritmes. Ook op gezondheidsgebied worden eisen gesteld aan pluimveehouders. Zo mogen er geen snavels ingekort worden, moet er een ‘ziekenboeg’ op het bedrijf zijn waar zieke en gewonde dieren kunnen herstellen en moet het antibioticagebruik worden beperkt.
Net zoals voor pluimvee zijn er eisen opgesteld met betrekking tot de melkvee. Onder andere voor de stalruimte. Zo moet er in een ligboxenstal ten allen tijde één ligplaats per dier zijn, en in een vrijloopstal ten minste 8m2 per dier. Ook moet er aan de minimumeis van het keurmerk Weidemelk worden voldaan om te zorgen dat de melkkoeien voldoende buitenlucht krijgen. Verder moet minimaal 50% van de eiwitten die het dier binnenkrijgt via voedsel afkomstig zijn van eigen land.
Milieu: verpakking en afval
Nadat de agro- of voedingsproducten zijn verbouwd, worden deze verder verwerkt tot eindproduct in de fabriek. Ook in deze fase van de productieketen moet er aan bepaalde criteria worden voldaan om het On the Way to PlanetProof keurmerk te mogen voeren. Zo moet verpakkingsmateriaal goed recyclebaar zijn. Ook zijn er keuzemaatregelen zoals gebruik van gecertificeerde grondstoffen, weggooi instructies op verpakkingen en het kiezen voor mono-materialen voor een makkelijkere recycling.
Bronvermelding
Informatie op deze pagina is mede gebaseerd op de keurmerkenwijzer van Milieucentraal, informatie van On the way PlanetProof, informatie van het Voedingscentrum en het SMK jaarrapport 2018. De richtlijnen zoals hierboven beschreven, zijn ook terug te vinden op de productpagina’s van merken die transparant zijn via Questionmark.
